BÀI 5: THỨ TỰ THỰC HIỆN CÁC PHÉP TÍNH

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Thực hiện phép tính như thế nào?

 6 – (6 : 3 + 1). 2

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Em hiểu như thế nào là một biểu thức?

Biểu thức: gồm các phép toán cộng, trừ, nhân, chia và nâng lên lũy thừa của các con số hoặc chữ.

Trong biểu thức có thể có các dấu ngoặc để chỉ thứ tự thực hiện các phép tính. 

Chẳng hạn:

{2³ + [ 1 + (3 - 1)²]} : 13.

Câu hỏi: Khi thực hiện phép tính 6 – 6 : 3 . 2, bạn An ra kết quả bằng 0, bạn Bình ra kết quả bằng 2, bạn Chi ra kết quả bằng 5. Vì sao có các kết quả khác nhau đó?

Giải:

+ An có kết quả bằng 0 vì An thực hiện lần lượt các phép tính từ trái sang phải (sai thứ tự các phép tính):

6 – 6 : 3 . 2 = 0 : 3 . 2 = 0

+ Bình có kết quả bằng 2 vì Bình thực hiện đúng theo quy tắc nhân chia trước, cộng trừ sau:

6 – 6 : 3 . 2

= 6 – 2. 2 = 6 - 4 = 2

+ Chi có kết quả bằng 5 vì Chi thực hiện 3.2 trước (sai thứ tự phép tính):

6 – 6 : 3 . 2

= 6 – 6 : 6 = 6 - 1 = 5

Đối với biểu thức không có dấu ngoặc

• Nếu chỉ có phép cộng và phép trừ (hoặc chỉ có phép nhân và phép chia) thì thực hiên các phép tính từ trái qua phải.
• Nếu có phép tính cộng, trừ, nhân, chia, nâng lên lũy thừa, ta thực hiện phép tính nâng lên lũy thừa trước, rồi nhân chia, cuối cùng đến cộng và trừ.

Ví dụ:

• 10 + 2 . 4² = 10 + 2. 16

                      = 10 + 32 = 42

• Đối với biểu thức có dấu ngoặc

+ Nếu chỉ có một dấu ngoặc thì ta thực hiện phép tính trong dấu ngoặc trước.

+ Nếu có các dấu ngoặc tròn ( ), dấu ngoặc vuông [ ], dấu ngoặc nhọn { } thì ta thực hiện các phép tính trong dấu ngoặc tròn trước, rồi thực hiện các phép tính trong dấu ngoặc vuông, cuối cùng thực hiện các phép tính trong dấu ngoặc nhọn.

Ví dụ:

{15 + 2 . [8 - (5 - 3)]} : 9  = {15 + 2 . [8 - 2]} : 9 = {15 + 2 . 6} : 9

= {15 + 12} : 9 = 27 : 9 = 3

* Thực hành 1:

Tính:

72. a) 72. 19 – 36² : 18; b) 750 : [130 – [{5 .14 -65)³ + 3]}

Giải

1. a) 72 . 19 - 36² : 18

= 1 368 – 1 296 : 18

=  1 368 - 72

=  1 296

Nhân, chia từ trái sang phải trước, trừ sau

BT: Tính:

72. a) 72. 19 – 36² : 18; b) 750 : [130 – [{5 .14 - 65)³ + 3]}

Giải

1. b) 750 : [130 – [{5 .14 - 65)³ + 3]}

= 750 : {130 – [(70 – 65)³ + 3]}

= 750 : {130 – [5³ + 3]}

= 750 : {130 – [125 + 3]}

= 750 : {130 – 128} = 750 : 2

=   375

(Thực hiện trong ngoặc trước; trong ngoặc: lũy thừa  nhân  cộng.)

Sử dụng máy tính cầm tay

Em hãy nêu một số loại máy tính cầm tay mà em biết.

SỬ DỤNG MÁY TÍNH CẦM TAY

Trên thị trường có rất nhiều loại máy tính cầm tay khác nhau, chúng ta sẽ tìm hiểu các tính năng trên của máy Casio fx 570VN PLUS, một loại máy tính cầm tay khá phổ biến.

- Nút mở máy:

- Nút tắt máy:

- Các nút số từ 0 đến 9.

- Nút dấu cộng, dấu trừ, dấu nhân, dấu chia

- Nút dấu “=” cho phép hiện ra kết quả trên màn hình số:

- Nút xóa:

- Nút xóa toàn bộ phép tính vừa thực hiện:

- Nút dấu ngoặc trái và phải:

- Nút tính lũy thừa:

Sử dụng máy tính cầm tay, tính:

93. a) 93. (4 237 – 1 928) + 2 500;
94. b) 60. [7 .(11² – 20 .6) + 5;
95. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
96. Tính
97. a) 2 023 - 25² : 5³ + 27; b) 60 : [7. (11² – 20.6) + 5

Giải

1. a) 2 023 - 25² : 5³ + 27

= 2 023 - 625 : 125 + 27

= 2 023 - 5 + 27

= 2 018 + 27

= 2 045

7. b) 60 : [7. (11² – 20.6) + 5

= 60 : [7 . (121 - 20 . 6) + 5]

= 60 : [7 . (121 - 120) + 5]

= 60 : (7 . 1 + 5)

 = 60 : 12 = 5

2. Tìm số tự nhiên x, biết:
3. a) (9x - 2³) : 5 = 2 b) [3⁴- (8² + 14) : 13]x = 5³ + 10²

Giải

1. a) (9x - 2³) : 5 = 2

9x - 2³ = 2 . 5

9x - 8 = 10

9x = 10 + 8

 9x = 18

=> x = 18 : 9 = 2

1. b) [3⁴- (8²+ 14) : 13]x = 5³ + 10²

[81 - (64 + 14) : 13]x = 125 + 100

[81 – 78 : 13]x = 225

[81 – 6]x = 225

75x = 225

=> x = 225 : 75 = 

3. Sử dụng máy tính cầm tay, tính:
4. a) 2027² – 1973²
5. b) 4² + (365 – 289) . 71
6. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
7. Bảng sau thể hiện số liệu thống kê danh mục mua văn phòng phẩm của một cơ quan:

Tính tổng số tiền mua văn phòng phẩm của cơ quan đó.

Giải

Tổng số tiền mua văn phòng phẩm của cơ quan là:

35 . 10 + 67 . 5 + 100 . 5 + 35 . 7 + 35 . 5 = 1 605 (nghìn đồng).

                                                             = 1 605 000 đồng

Đáp án: 1 605 000 đồng.

Củng cố kiến thức:

THỨ TỰ THỰC HIỆN CÁC PHÉP TÍNH

- Với các biểu thức không có  dấu ngoặc:

Lũy thừa  Nhân và chia  Cộng và trừ

- Với các biểu thức có dấu ngoặc: trong ngoặc trước, ngoài ngoặc sau:

( )  [ ]  { }

* Hướng dẫn về nhà

• Ghi nhớ thứ tự thực hiện các phép tính.
• Làm các bài tập 1 + 3 ( SBT – tr 17).
• Chuẩn bị bài mới “Chia hết và chia có dư. Tính chất chia hết của một tổng.”