KHTN 7 chân trời sáng tạo: Tải slide trình chiếu bài 18 Nam châm (2 tiết)

CHỦ ĐỂ 6: TỪ

BÀI 18: NAM CHÂM (2 TIẾT)

1. KHỞI ĐỘNG

Theo em, trong giai đoạn đầu của việc phân loại rác, làm thế nào để tách một số vật thể bằng sắt, thép khỏi đống rác?

HÌNH ẢNH

1. NỘI DUNG BÀI HỌC
2. Nam châm
3. Tác dụng của nam châm lên các vật liệu khác nhau
4. Sự định hướng của thanh nam châm

III. PHẦN TRIỂN KHAI KIẾN THỨC

1. Nam châm
2. Tìm hiểu về nam châm

Thảo luận nhóm: Trả lời các câu hỏi dưới đây:

- Nam châm được tìm ra ở đâu, từ khoảng thời gian nào?

- Lực tương tác của nam châm với sắt là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?

- Thế nào được gọi là nam châm vĩnh cửu? Hãy kể ra một số dụng cụ hoặc thiết bị có sử dụng nam châm vĩnh cửu?

 HÌNH 18.1

Đáp án

- Nam châm được tìm thấy khoảng 600 năm TCN ở Hy Lạp.

- Nam châm là những vật có từ tính, có thể hút được các vật bằng sắt, thép...

- Nam châm vĩnh cữu là những nam châm có từ tính tồn tại trong thời gian dài.

- Một số thiết bị có sử dụng nam châm vĩnh cửu: tivi, điện thoại, máy tính, loa, xe ô tô...

Em hãy trả lời bài tập Luyện tập:

Loa là thiết bị dùng để phát ra âm thanh. Hãy đề xuất một cách đơn giản giúp xác định được bộ phận nào trong loa có từ tính?

Đáp án

Để xác định được bộ phận của loa có từ tính, ta chỉ cần lấy một mẩu sắt (thép), lần lượt đặt vào các bộ phận của loa, nếu bộ phận nào hút mẩu sắt (thép) thì ở đó có từ tính.

1. Quan sát hình dạng của nam châm

Em hãy quan sát hình 18.2 và trả lời câu hỏi:

- Theo em, nam châm có hình dạng và kích thước như thế nào?

- Đặc điểm trên các thanh nam châm là gì?

- Gọi tên các nam châm trong hình dựa theo hình dạng của chúng?

HÌNH 18.2

Đáp án

- Nam châm có hình dạng và kích thước đa dạng.

- Trên các thanh nam châm có kí hiệu N, S với hai màu khác nhau.

- Một số tên gọi của nam châm: nam châm chữ U, chữ I,...

Kết luận:

- Nam châm là những vật có từ tính

- Những nam châm có từ tính tồn tại lâu dài được gọi là nam châm vĩnh cửu.

2. Tác dụng của nam châm lên các vật liệu khác nhau

Hoạt động nhóm: Mỗi nhóm 1 thanh nam châm, thực hiện các bước sau và trả lời câu hỏi:

+ Bước 1. Đặt trên mặt bàn các vật làm bằng các vật liệu khác nhau.

+ Bước 2. Lần lượt đưa một đầu thanh nam châm đến gần từng vật.

+ Bước 3. Quan sát và ghi kết quả vào bảng 18.1.

Bảng 18.1. Bảng kết quả

Từ kết quả bảng 18.1, em hãy chỉ ra những vật liệu có tương tác với nam châm. Có phải các vật làm từ kim loại đều tương tác với nam châm?

Đáp án

Bảng kết quả thí nghiệm:

*Kết luận:

- Vật liệu có tương tác với nam châm được gọi là vật liệu có chính chất từ (vật liệu từ).

- Nam châm chỉ tương tác với các vật liệu từ như: sắt, thép, cobalt, nickel,...

Em hãy hoàn thành bài tập Vận dụng SGK trang 92:

Mô tả cấu tạo và cách vận hành của máy tách quặng sắt?

HÌNH ẢNH BTVD SGK TR 92

Đáp án

+ Cấu tạo của máy tách quặng sắt: băng chuyền, trục nam châm, thanh chắn.

+ Cách vận hành: quặng hỗn hợp đổ vào băng chuyền. Khi hỗn hợp chạy lại đến trục nam châm thì trục nam châm sẽ hút quặng sắt đẩy về một bên, tạp chất đẩy về một bên.

3. Sự định hướng của thanh nam châm

a.Thí nghiệm khảo sát sự định hướng của thanh nam châm

Hoạt động nhóm: Thực hiện thí nghiệm khảo sát sự định hướng của thanh nam châm và trả lời câu hỏi

Chuẩn bị: thanh nam châm, dây treo, giá đỡ

Tiến hành thí nghiệm:

Bước 1: Treo thanh nam châm vào giá đỡ

Hình 18.3

Bước 2: Chờ đến khi nam châm dứng yên, hãy quan sát phương của nam châm

+ Khi đứng yên, thanh nam châm sẽ nằm theo hướng nào?

+ Các thanh nam châm ở nhóm các bạn khác làm thí nghiệm có nằm cùng một hướng không?

Kết luận

Khi để nam châm tự do, đầu luôn hướng Bắc gọi là cực Bắc (kí hiệu N – North), còn đầu luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (kí hiệu S – South).

Thảo luận nhóm: Trả lời các câu hỏi sau

+ Em hãy xác định các cực của nam châm có trong phòng học (phòng thí nghiệm)?

+ Từ kết quả thí nghiệm hình 18.3, em hãy nêu cách để xác định cực của nam châm trong hình 18.2d?

HÌNH 18.2

Đáp án

Cách để xác định cực của nam châm trong hình 18.2d:

+ b1. Xác định các hướng của phòng học (phòng thí nghiệm)

+ b2. Treo thanh nam châm lên giá đỡ, chờ nam châm đứng yên, đầu quay về hướng Bắc là cực Bắc, đầu quay về hướng Nam là cực Nam.

1. Thí nghiệm khảo sát sự tương tác giữa các cực của nam châm

Em hãy quan sát GV thực hiện thí nghiệm và trả lời các câu hỏi:

+ Từ các kết quả của thí nghiệm, hãy rút ra kết luận về sự tương tác giữa các cực của nam châm?

+ Nếu ta biết bên một cực của nam châm, có thể dùng nam châm này để biết được tên cực của nam châm khác không?

Đáp án

- Kết quả thí nghiệm:

+ Đưa cực Nam của thanh nam châm lại gần cực Nam của thanh nam châm đang treo à Đẩy nhau.

+ Đưa cực Bắc của thanh nam châm lại gần cực Nam của thanh nam châm đang treo à Hút nhau.

Kết luận: